Σεµινάριο EIPA: Κρατικές ενισχύσεις στον τοµέα των µεταφορών

Το ΕΙΡΑ (European Institute of Public Administration) διοργάνωσε στις 27 και 28 Μαΐου στο Μάαστριχτ (Ολλανδία) σεµινάριο σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις στον τοµέα των µεταφορών. Στο πλαίσιο του σεµιναρίου παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν ζητήµατα, που αφορούν στο γενικό κανονιστικό πλαίσιο περί κρατικών ενισχύσεων, αλλά και στις επιµέρους Κατευθυντήριες Γραµµές, καθώς, επίσης, και σε πρόσφατες αποφάσεις των κοινοτικών δικαστηρίων και της Επιτροπής.

Συγκεκριµένα, κατά την πρώτη ηµέρα του σεµιναρίου παρουσιάστηκαν θέµατα σχετικά µε την εφαρµογή των γενικών κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στον τοµέα των µεταφορών (έννοια των υπηρεσιών µεταφοράς, έννοια της ενίσχυσης και κρατικοί πόροι, οικονοµική δραστηριότητα, πλεονέκτηµα, κριτήριο του ιδιώτη επενδυτή, επιλεκτικότητα, επίδραση στο ενδοκοινοτικό εµπόριο και στρέβλωση του ενδοκοινοτικού ανταγωνισµού της αγοράς µεταφορικών υπηρεσιών). Στην συνέχεια, παρουσιάστηκαν οι βασικές Κατευθυντήριες Γραµµές για τις χερσαίες, θαλάσσιες και αεροπορικές µεταφορές µε συγκριτική ανάλυση των πρόσφατων σηµαντικών αποφάσεων της Επιτροπής. Επίσης, εξετάστηκε το ζήτηµα της σώρευσης ενισχύσεων για µεταφορές µε ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα, µε περιβαλλοντικές ενισχύσεις, καθώς και µε ενισχύσεις για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτοµία (ΕΑΚ). Ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε στην εφαρµογή του Κανονισµού 1998/2006/ΕΚ [ΕΕ 2006 L 379/5] για τις ενισχύσεις ήσσονος σηµασίας (de minimis), καθώς περιέχει ειδική πρόβλεψη για τις ενισχύσεις σε επιχειρήσεις µεταφορών.

Στην συνέχεια, στο ειδικό µέρος του σεµιναρίου, παρουσιάστηκαν η εφαρµογή της νοµολογίας Altmark [ΔΕΚ C-280/00, 24.07.2003, Altmark, Συλλ. Ι-7747] και, συγκεκριµένα, των τεσσάρων κριτηρίων, που έθεσε η απόφαση για τις υπηρεσίες γενικού οικονοµικού συµφέροντος (ΥΓΟΣ) στον τοµέα των χερσαίων µεταφορών. Έγινε, επίσης, παρουσίαση του Κανονισµού 1370/2007/ΕΚ [ΕΕ 2007 L 315/1] για τις δηµόσιες επιβατικές σιδηροδροµικές και οδικές µεταφορές, ο οποίος αντικατέστησε από την 03.12.2009 τον προγενέστερο Κανονισµό 1191/69/ΕΟΚ [EE 1969 L 156/1]. Εν προκειµένω, αναλύθηκαν τα χαρακτηριστικά και οι προϋποθέσεις των συµβάσεων παροχής υπηρεσιών γενικού οικονοµικού συµφέροντος σε σχέση µε την επιλογή των αναδόχων, την διάρκεια των συµβάσεων, την εφαρµοζόµενη διαδικασία ανάθεσης (απαιτήσεις διαφάνειας), καθώς και των δικαιωµάτων αντιστάθµισης (µέθοδος υπολογισµού, απουσία υπεραντιστάθµισης). Ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε στις προϋποθέσεις σύναψης συµβάσεων οιονεί αυτεπιστασίας (in house contracts) µέσω της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης. Ακολούθησε ανάλυση της έννοιας του εγχώριου φορέα (internal operator) σε σχέση µε τις συµβάσεις που συνάπτονται βάσει του Κανονισµού 1370/2007/ΕΚ, αλλά και σε σχέση µε την πρόσφατη νοµολογία του ΔΕΕ. Αναλύθηκαν, συγκεκριµένα, οι προϋποθέσεις του ελέγχου του αναδόχου από τον εγχώριο φορέα [ΔΕΚ C-573/07, Sea Srl., 10.09.2009, αδηµ., ΔΕΕ C-480/06, Επιτροπή/Γερµανία, 09.07.2009, αδηµ., ΔΕΕ C-295/05, Asemfo, 19.04.2007, Συλλ. Ι-2999, ΔΕΕ C-26/03, Stadt Halle, 11.01.2005, Συλλ. Ι-1, ΔΕΕ C-107/98, Teckal, 18.11.1999, Συλλ. Ι-8121], καθώς και το στοιχείο της πραγµατοποίησης του κύριου µέρους της επίµαχης δραστηριότητας από τον εγχώριο φορέα, που ασκεί τον έλεγχο [ΔΕΕ C-295/05, Asemfo, 19.04.2007, Συλλ. Ι-2999, ΔΕΕ, Carbotermo, 11.05.2006, Συλλ. Ι-4137]. Επίσης, πραγµατοποιήθηκε εισήγηση σχετικά µε τον υπολογισµό της αντιστάθµισης σε σχέση µε πρόσφατες σηµαντικές αποφάσεις της Επιτροπής.

Κατά την δεύτερη ηµέρα του σεµιναρίου, πραγµατοποιήθηκε παρουσίαση των νέων Κατευθυντηρίων Γραµµών της Επιτροπής σχετικά µε τις ενισχύσεις για τις σιδηροδροµικές µεταφορές (ενισχύσεις για σιδηροδροµικές υποδοµές, αγορά και αντικατάσταση τροχαίου υλικού, άφεση χρέους, αναδιάρθρωση, ενισχύσεις για τον συντονισµό των οδικών και σιδηροδροµικών µεταφορών). Στην συνέχεια, αναλύθηκε η σχέση µεταξύ χρηµατοδότησης έργων υποδοµών και κρατικών ενισχύσεων (π.χ. λιµάνια, αεροδρόµια, αγωγοί φυσικού αερίου, ευρυζωνικά δίκτυα). Τέλος, έγινε παρουσίαση των εθνικών εµπειριών εισηγητών από την Ολλανδία, την Γερµανία και την Πολωνία σε σχέση µε καθεστώτα ενισχύσεων προς δηµόσια δίκτυα χερσαίων µεταφορών, θαλάσσιων µεταφορών, καθώς και για την αντικατάσταση τροχαίου σιδηροδροµικού υλικού, αντίστοιχα.

Το σεµινάριο διακρίθηκε από το εξαιρετικά υψηλό επίπεδο των συµµετεχόντων, οµιλητών και παρεµβαινόντων, καθώς επρόκειτο για στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηµοσίους υπαλλήλους µέλη εθνικών αναθετουσών αρχών, δικηγόρους και νοµικούς συµβούλους επιχειρήσεων υπηρεσιών µεταφοράς µε ειδίκευση στα θέµατα των κρατικών ενισχύσεων, καθώς και νοµικών από πολυάριθµους εξειδικευµένους ευρωπαϊκούς φορείς. Οι εργασίες του σεµιναρίου πραγµατοποιήθηκαν στην κεντρική αίθουσα διαλέξεων της ΕΙΡΑ και δόθηκε οι ευκαιρία στους συµµετέχοντες να θέσουν ερωτήσεις σχετικά µε πρακτικά ζητήµατα, τα οποία τους απασχολούν κατά την εφαρµογή του κοινοτικού δικαίου κρατικών ενισχύσεων. Επίσης, δόθηκαν διευκρινίσεις σχετικά µε θέµατα, τα οποία ανέκυψαν πρόσφατα και είναι εξαιρετικά επίκαιρα, όπως η αναδιάρθρωση ή η ιδιωτικοποίηση οργανισµών σιδηροδρόµων.