10 χρόνια ενεργειακού διαλόγου µεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας

Στις 22.11.2010 οι ιθύνοντες της ΕΕ και της Ρωσίας οργάνωσαν συνέδριο για να παρουσιάσουν το έργο του δεκαετούς ενεργειακού διαλόγου µεταξύ Ρωσίας και ΕΕ, που ξεκίνησε το 2000. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχει εντατικοποιηθεί ο ενεργειακός διάλογος µεταξύ ΕΕ και Ρωσίας. Οι διευρύνσεις του 2004 και του 2007 αποτέλεσαν ένα επιπλέον βήµα στην ενίσχυση των σχέσεων ΕΕ και Ρωσίας, διότι τα νέα κράτη µέλη εξαρτώνται από τις ποσότητες φυσικού αερίου που προµηθεύονται από τη Ρωσία.

Ταυτόχρονα η ΕΕ έχει ξεκινήσει προσπάθειες να διαφοροποιήσει τις πηγές από τις οποίες προµηθεύεται φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Στο πλαίσιο των ανωτέρω συνθηκών η ΕΕ επιβεβαιώνει την πρόθεσή της, η Ρωσία να παραµείνει ο κύριος προµηθευτής αερίου και πετρελαίου, ενώ η Ρωσία επιβεβαιώνει ότι θα παραµείνει ένας σταθερός και αξιόπιστος προµηθευτής της ΕΕ.

Νοµική βάση της ανωτέρω συνεργασίας αποτέλεσε η εταιρική συµφωνία συνεργασίας που υπογράφηκε το 1994. Το έτος 2000 η Ρωσία και η ΕΕ αποφάσισαν να αναβαθµίσουν την ενεργειακή τους συνεργασία θεσµοποιώντας ένα ενεργειακό διάλογο, ο οποίος και θα ενίσχυε την ενεργειακή συνεργασία των δύο µερών. Το έτος 2007 η Ρωσία και η ΕΕ αποφάσισαν να εγκαινιάσουν νέες διαπραγµατεύσεις για την υπογραφή µιας νέας συµφωνίας. Στο πλαίσιο των συζητήσεων διαπιστώθηκε ότι η ενέργεια αποτελεί ένα στρατηγικό τοµέα συνεργασίας.

Ως διµερής µηχανισµός συνεργασίας ο ενεργειακός διάλογος αναπτύχθηκε αναφορικά σε συγκεκριµένα αµοιβαίου ενδιαφέροντος ενεργειακά θέµατα. Η επιτυχία του ανωτέρω διαλόγου εξαρτάται από τη συνεκτίµηση του τρόπου λήψεως αποφάσεων σχετικών θεµάτων των δύο µερών και από τη συµµετοχή στη λήψη των αποφάσεων όλων των ενδιαφεροµένων µερών.

Στο πλαίσιο της δεκαετούς λειτουργίας του ενεργειακού διαλόγου µεταξύ ΕΕ και Ρωσίας µπορούµε να πούµε τα εξής:

Ο ενεργειακός διάλογος συνεισέφερε σηµαντικά στη βελτίωση της δοµής και της λειτουργίας των αντίστοιχων αγορών. Μέσω του διαλόγου επιλύθηκαν δυσκολίες που αντιµετώπιζαν Ρωσικές εταιρίες στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς ενέργειας µε την θέσπιση σαφούς και αποτελεσµατικής νοµοθεσίας. Επίσης οι Ευρωπαϊκές εταιρίες είχαν τη δυνατότητα να εισέλθουν στη Ρωσική ενεργειακή αγορά δυναµικά, πραγµατοποιώντας επενδύσεις στον ενεργειακό τοµέα. Οι δύο πλευρές συµφώνησαν ότι θα έπρεπε να διασφαλίσουν την πρόσβαση στα δίκτυα µεταφοράς ενέργειας.

Σηµαντικό θέµα του ενεργειακού διαλόγου αποτέλεσαν τα µακροχρόνια συµβόλαια φυσικού αερίου, τα οποία περιελάµβαναν ρήτρες εδαφικών περιορισµών, µη συµβατές µε τους κανόνες της ΕΕ, που διέπουν τον ανταγωνισµό και την ελεύθερη κυκλοφορία των εµπορευµάτων. Οι δυο πλευρές έχουν αναγνωρίσει τη σηµασία των µακροχρόνιων συµβάσεων για τους καταναλωτές και τους προµηθευτές. Υποστηρίζουν την ασφάλεια των προµηθειών µέσω της βελτίωσης του επενδυτικού σχεδιασµού και τη διενέργεια έργων υποδοµής, προκειµένου να καταστεί η προµήθεια ενεργειακών πηγών συνεχής και διαρκής. Οι δυο πλευρές έχουν συµφωνήσει  ότι οι µακροχρόνιες συµβάσεις θα πρέπει να σέβονται τους κανόνες του ανταγωνισµού και της εσωτερικής αγοράς. Στο θέµα των ρητρών προορισµού, έχουν συναφθεί πολλές συµφωνίες µεταξύ Ρωσίας και ΕΕ από το 2003 και µετέπειτα. Θέµα συζήτησης αποτέλεσε  και το Τρίτο Πακέτο Ενέργειας, καθώς επίσης και οι επενδυτικές συνθήκες στην Ρωσική Οµοσπονδία. Η ΕΕ υπογράµµισε ότι πρέπει να απλοποιηθούν οι αδειοδοτικές και διοικητικές διαδικασίες προκειµένου να διευκολυνθούν οι επενδύσεις.

Στον τοµέα της ενεργειακής υποδοµής στόχευση του διαλόγου αποτέλεσε η εξασφάλιση της ασφάλειας εφοδιασµού µέσω και της δηµιουργίας νέων ενεργειακών υποδοµών αλλά και µέσω του εκσυγχρονισµού των ήδη υπαρχόντων υποδοµών. Το έτος 2008 οι δύο πλευρές αποφάσισαν να συστήσουν οµάδα εργασίας σε θέµατα υποδοµών προκειµένου να γίνουν κατανοητές οι πολιτικές των δύο πλευρών σχετικά µε τους αγωγούς ενέργειας, καθώς επίσης και µε τις γραµµές υψηλής τάσης. Η προώθηση της βιώσιµης ενέργειας και της ενεργειακής αποδοτικότητας αποτέλεσε τοµέα κλειδί για την ενεργειακή συνεργασία. Οι πρωτοβουλίες στον ανωτέρω τοµέα περιλαµβάνουν προσέγγιση νοµοθεσίας και κανονισµών στον τοµέα της ενεργειακής αποδοτικότητας και της ανανεώσιµης ενέργειας. Επίσης, περιλαµβάνει την συνεργασία σε περιφερειακό επίπεδο µεταξύ κέντρων ενεργειακής αποδοτικότητας στην ΕΕ και τη Ρωσία, συνεργασία αναφορικά µε τους µηχανισµούς του πρωτοκόλλου του Κιότο σχετικά µε τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Η δηµιουργία του Ενεργειακού Τεχνολογικού Κέντρου στη Μόσχα το 2002 αποτελεί ένα πρακτικό και συγκεκριµένο παράδειγµα ενεργειακής συνεργασίας των δύο µερών. Το εν λόγω κέντρο σχεδιάστηκε προκειµένου να προωθηθεί η συνεργασία στις ενεργειακές τεχνολογίες, στην ενθάρρυνση επιχειρηµατικών συνεργασιών και την διευκόλυνση πραγµατοποίησης ενεργειακών σχεδίων.

Τέλος σηµαντικό πεδίο διαλόγου αποτελεί η ασφάλεια εφοδιασµού. Στον τοµέα του φυσικού αερίου και µε αφορµή την κρίση στη µεταφορά του φυσικού αερίου τον Ιανουάριο του 2009, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ρωσική Οµοσπονδία, καθώς επίσης και η Ουκρανία υπέγραψαν συµφωνία σχετικά µε θέµατα ασφάλειας εφοδιασµού 

http://ec.europa.eu/energy/international/events/doc/2010_11_22_eu_russia_anniversary_report_en.pdf