Νέος φορολογικός νόµος 3842/2010

Ο νέος φορολογικός νόµος 3842/2010, ο οποίος φέρει τον τίτλο «Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιµετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις», δηµοσιεύτηκε στις 23 Απριλίου 2010 στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α 58). Οι µεταρρυθµίσεις που επιφέρει ο νόµος αυτός στο ισχύον φορολογικό σύστηµα της χώρας κινούνται στις ακόλουθες κατευθύνσεις: την καταπολέµηση της φοροδιαφυγής, τον εκσυγχρονισµό του ελεγκτικού µηχανισµού, τη µείωση των εξαιρέσεων από τους γενικούς κανόνες και τη µείωση των δυνατοτήτων φοροαποφυγής.

Με το κεφάλαιο Α΄ (άρθρα 1 - 18) επέρχονται µεταβολές στη φορολογία εισοδήµατος φυσικών και νοµικών προσώπων. Μεταξύ άλλων, θεσπίζεται νέα κλίµακα φόρου για τα φυσικά πρόσωπα µε σύνδεση του αφορολόγητου ποσού µε την προσκόµιση αποδείξεων για δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, τροποποιούνται οι δαπάνες που εκπίπτουν από το εισόδηµα ή µειώνουν τον φόρο, τροποποιούνται οι διατάξεις για τον τεκµαρτό προσδιορισµό του εισοδήµατος µε βάση τεκµήρια δαπανών και χρήσης υπηρεσιών, καταργείται ο ειδικός τρόπος προσδιορισµού του εισοδήµατος ορισµένων επιχειρήσεων καθώς και η αυτοτελής φορολόγηση ορισµένων εισοδηµάτων ή αυξάνεται ο συντελεστής φόρου, και τροποποιούνται διατάξεις για τον προσδιορισµό του εισοδήµατος από µισθωτές υπηρεσίες, εµπορικές επιχειρήσεις, ακίνητα, ελευθέρια επαγγέλµατα και κινητές αξίες, καθώς και για την καταβολή και παρακράτηση φόρου. Επίσης, προβλέπεται η κατάργηση όλων των υφιστάµενων υπέρ νοµικών προσώπων απαλλαγών από τον φόρο εισοδήµατος, πλην των διατηρούµενων σε ισχύ δυνάµει ρητής πρόβλεψης του νόµου, ενώ τροποποιείται ο τρόπος φορολογίας των µερισµάτων ανώνυµων εταιρειών και συνεταιρισµών, καθώς και των κερδών που διανέµονται από εταιρείες περιορισµένης ευθύνης και τα λοιπά νοµικά πρόσωπα του άρθρου 101 παρ. 1 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήµατος, καθώς και των κερδών από την πώληση µετοχών εισηγµένων σε οργανωµένη αγορά, επιβάλλονται υποχρεώσεις σε υπηρεσίες και οργανισµούς, σε πρόσωπα που υποχρεούνται σε παρακράτηση φόρου, καθώς και σε νόµιµους ελεγκτές και λογιστές-φοροτεχνικούς και, τέλος, παρέχονται κίνητρα για τον επαναπατρισµό κεφαλαίων.

Με το κεφάλαιο Β΄ (άρθρα 19 - 20) επέρχονται τροποποιήσεις στον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, ενώ θεσπίζονται υποχρεώσεις αναφορικώς προς τον τρόπο εξόφλησης συναλλαγών µεταξύ επιτηδευµατιών και µεταξύ επιτηδευµατιών και ιδιωτών µε σκοπό τη διασφάλιση και τον έλεγχο των συναλλαγών.

Με το κεφάλαιο Γ΄ (άρθρα 21 - 26) επέρχονται µεταβολές στη φορολογία µεταβίβασης ακινήτων, µεταξύ άλλων, µε τροποποιήσεις στις ρυθµίσεις της απαλλαγής για την απόκτηση πρώτης κατοικίας και µείωση των συντελεστών του φόρου. Επίσης, τροποποιούνται διατάξεις της φορολογίας κληρονοµιών, δωρεών και γονικών παροχών και, µεταξύ άλλων, καταργούνται όλες οι υφιστάµενες απαλλαγές πλην των διατηρούµενων σε ισχύ δυνάµει ρητής πρόβλεψης του νόµου, όπως και η αυτοτελής φορολόγηση ορισµένων περιουσιακών στοιχείων (εταιρικές συµµετοχές, χρεόγραφα) µε την υπαγωγή τους στην κλίµακα, και τροποποιούνται οι διατάξεις για τη φορολογία κερδών από λαχεία, παιχνίδια, τηλεοπτικά έπαθλα κ.λπ.. Περαιτέρω, καταργούνται ο φόρος αυτοµάτου υπερτιµήµατος και το τέλος συναλλαγής ακινήτων.

Με το κεφάλαιο Δ΄ (άρθρα 27 - 58) τροποποιείται το καθεστώς φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας και, συγκεκριµένως, θεσπίζεται φόρος ακίνητης περιουσίας, ο οποίος βαρύνει φυσικά και νοµικά πρόσωπα και επιβάλλεται επί ακινήτων που βρίσκονται στην Ελλάδα και εµπράγµατων επ' αυτών δικαιωµάτων, καταργείται το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων µε παράλληλη θέσπιση µεταβατικών διατάξεων, τροποποιούνται οι διατάξεις για τη δήλωση στοιχείων ακινήτων και προβλέπεται η σύνταξη περιουσιολογίου ακινήτων, ενώ επέρχονται µεταβολές και στον ειδικό φόρο ακινήτων που βαρύνει νοµικά πρόσωπα και οντότητες και παρέχονται ελαφρύνσεις για τη µεταβίβαση προς φυσικά πρόσωπα ακινήτων τα οποία ανήκουν σε νοµικά πρόσωπα που υπάγονται στον φόρο.

Με το κεφάλαιο Ε΄ (άρθρα 59 - 64) τροποποιούνται ρυθµίσεις του Κώδικα Φόρου Προστιθέµενης Αξίας µε την ενσωµάτωση ρυθµίσεων των Οδηγιών 2008/117/ΕΚ, 2008/8/ΕΚ, 2006/112/ΕΚ, την επέκταση του ΦΠΑ σε µέχρι σήµερα απαλλασσόµενες υπηρεσίες και την τροποποίηση διαδικαστικών διατάξεων, καταργείται η δυνατότητα τµηµατικής καταβολής του ΦΠΑ και τροποποιείται το νοµοθετικό πλαίσιο του Ειδικού Φόρου Ιδιωτικών Πλοίων Αναψυχής.

Με το κεφάλαιο Στ΄ (άρθρα 65 - 68) ρυθµίζονται θέµατα είσπραξης δηµόσιων εσόδων µε την τροποποίηση της νοµοθεσίας για την παροχή διευκολύνσεων τµηµατικής καταβολής, τη θέσπιση µεταβατικής διάταξης για την καταβολή ληξιπρόθεσµων οφειλών, τροποποιούνται διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δηµοσίων Εσόδων και προτείνονται ρυθµίσεις για τη διαδικασία έντοκης επιστροφής αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων.

Με το κεφάλαιο Ζ΄ (άρθρα 69 - 74) παρέχονται φορολογικά κίνητρα για την ανάπτυξη της νεανικής επιχειρηµατικότητας και της ευρυζωνικότητας, για τη διατήρηση θέσεων εργασίας και τη µείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος, για τις επιχειρήσεις που πωλούν προϊόντα χρησιµοποιώντας διεθνώς αναγνωρισµένες ευρεσιτεχνίες ή παρέχουν υπηρεσίες εκµεταλλευόµενες τις ανωτέρω ευρεσιτεχνίες, καθώς και για τις δωρεές στον «Λογαριασµό Αλληλεγγύης για την απόσβεση του Δηµόσιου Χρέους», ενώ ρυθµίζονται και θέµατα οικονοµικής ενίσχυσης γεωργών.

Με το κεφάλαιο Η΄ (άρθρα 75 - 77) ρυθµίζονται, µεταξύ άλλων, θέµατα διοικητικών και ποινικών κυρώσεων για παραβάσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (πδ 186/1992), τροποποιούνται οι ρυθµίσεις για την αποκάλυψη φαινοµένων παραβατικής συµπεριφοράς σε φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις και προβλέπεται η τιµώρηση της λαθρεµπορίας ως κακουργήµατος, όταν οι διαφυγόντες φόροι και δασµοί υπερβαίνουν τα 150.000 ευρώ.

Με το κεφάλαιο Θ΄ (άρθρο 78) εντάσσονται στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήµατος ρυθµίσεις για την καταπολέµηση της φοροαποφυγής που συνδέεται µε κράτη µη συνεργάσιµα στον φορολογικό τοµέα ή µε προνοµιακά φορολογικά καθεστώτα.

Με το κεφάλαιο Ι΄ (άρθρα 79 - 84), υπό τον τίτλο «Λοιπές Διατάξεις», επέρχονται µεταβολές στη νοµοθεσία για τον αυτοέλεγχο των φορολογικών δηλώσεων, θεσπίζονται ρυθµίσεις για την επιλογή υποθέσεων προς φορολογικό έλεγχο και την επιβολή προστίµων για παραβάσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων κατά τη διάρκεια του ελέγχου, αυξάνεται το ποσοστό της προβεβαίωσης του φόρου όταν ασκείται προσφυγή ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων, παρατείνεται µέχρι την 31.12.2010 η λήγουσα στις 30.06.2010 προθεσµία παραγραφής του δικαιώµατος του Δηµοσίου για κοινοποίηση πράξεων καταλογισµού σε φορολογικές υποθέσεις, προβλέπεται η σύνταξη περιουσιολογίου κινητής και ακίνητης περιουσίας η οποία ανήκει σε φυσικά πρόσωπα και παρέχονται κίνητρα για την υποβολή εκπρόθεσµων φορολογικών δηλώσεων.

Με το κεφάλαιο ΙΑ΄ (άρθρα 85 - 87) τροποποιούνται και συµπληρώνονται οι διατάξεις του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα, µε σκοπό την ενσωµάτωση στο εσωτερικό δίκαιο των ρυθµίσεων της Οδηγίας 2008/188/ΕΚ σχετικώς µε το γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης, και τροποποιείται το νοµοθετικό πλαίσιο του Ειδικού Φόρου σε είδη πολυτελείας.

Με το κεφάλαιο ΙΒ΄ (άρθρα 88 - 91) η Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων µετονοµάζεται σε Σώµα Δίωξης Οικονοµικού Εγκλήµατος και τροποποιείται και συµπληρώνεται το πδ 85/2005 που διέπει την οργάνωση και λειτουργία της, συνιστάται αυτοτελές Γραφείο Ασφάλειας Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προστασίας Δεδοµένων και Υποδοµών στη Γενική Γραµµατεία Πληροφοριακών Συστηµάτων και ρυθµίζονται θέµατα διοίκησης του ΟΑΕΔ και παροχής επίγειας εξυπηρέτησης σε αερολιµένες µε ετήσια κίνηση κάτω των 2.000.000 επιβατών και 50.000 τόνων φορτίου.